سنسور اکسیژن چیست؟

سنسورهای اکسیژن به عنوان بخشی از سیستم کنترل موتور و انتشار گازها عمل می‌کنند. این سنسورها میزان اکسیژن موجود در دوده های خروجی از موتور خودرو را تشخیص می‌دهند و با تنظیم میزان مناسب اکسیژن، به بهینه‌تر کار کردن موتور و کاهش آلودگی هوا کمک می‌کنند.سنسور اکسیژن که با نام lambda sensor شناخته می­شود، تفاوت در میزان اکسیژن بین گاز خروجی و هوای محیط را اندازه­ گیری می­کند. در این مقاله به جزییات استفاده از این تکنولوژی در حوزه خودرو خواهیم پرداخت.

این فناوری در حال ­حاضر در بسیاری از خودروهای داخلی و خارجی دیده می­ شود و تاثیر بسیار خوبی بر کاهش مصرف سوخت دارد. در مواقعی امکان دارد سنسور اندازه­ گیری غلظت اکسیژن دچار آسیب شود که در این زمان بهتر است برای بررسی و عیب ­یابی آن اقدامات لازم را انجام دهید.

در خودروها، سنسور اکسیژن به­ عنوان قطعه ­ای در نظر گرفته می­ شود که میزان اکسیژن موجود در مایع یا گاز را اندازه گیری می­کند تا از این طریق کنترل آلاینده ­ها را تسهیل کند. در واقع تعداد سنسورهایی که در هر خودرو تعبیه می­ شود به نوع و مدل آن وابسته خواهد بود. اطلاعاتی که این سنسور ثبت می­کند به بخش کامپیوتر خودرو (ECU) ارسال می­شود تا در این حالت، سیستم سوخت ­رسانی میزان پاشش انژکتور را جهت ایجاد بهترین بازدهی برای موتور، تغییر دهد.

درواقع باید این را بدانید که وجود اکسیژن در مخلوط سوخت برای انجام فرایند احتراق اهمیت زیادی دارد و درصورتی­که نسبت مورد نیاز دچار اشکال شود، این امکان وجود دارد تا مشکلاتی را برای موتور خودرو ایجاد کند با توجه به تاثیرات مثبت سنسور اکسیژن، درحال­ حاضر تمامی خودروهای مدرن و چینی موجود در بازار به این حسگر کاربردی مجهز هستند.

انواع سنسور اکسیژن

ساختار سنسور اکسیژن باعث شده است تا 2 نوع مختلف از آن تولید شود که در هر ماشین کارایی لازم را به انجام می­رساند. هر کدام از سنسورهای اکسیژن ویژگی­ های مخصوص به خود را دارند و به شرح زیر هستند.

تک سیم: اولین نمونه از سنسور اکسیژن که در بخش خروجی دود خودروها آن را قرار می­دادند به ­عنوان تک­ سیم هستند. این مدل ساختاری ابتدایی و ساده دارد و از طرفی نیز دقت آن پایین است.

سنسور اکسیژن تک سیم

4سیم: برای ساخت حسگرهای جدید که به آن 4سیم می­گویند از یک سوکت گرم­ کننده به­ منظور بالا بردن دقت سنسور استفاده می­شود. این مدل را با توجه به نوع سوکت ­های تعبیه ­شده در آن به 2 حالت پایه کوتاه و پایه بلند دسته بندی می­کنند.

سنسور اکسیژن چهار سیم

در ابتدا باید این را در نظر داشته باشید که اهمیت عملکرد این قطعه در خودرو باعث می­شود تا در بسیاری از خودروها از 2 سنسور در بخش­های مختلف استفاده شود که آنها را با اصطلاح بالا و پایین نام­گذاری می­کنند.

به ­طور کلی محل قرارگیری هر 2 حسگر مورد نظر در سیستم اگزوز خودرو است، ­طوری که سنسور اکسیژن بالا در قسمت مینفولد خروجی هوا قرار داده می­شود، از طرف دیگر نیز سنسور پایین را جهت اندازه­ گیری میزان گازهای خروجی در قسمت خروجی اگزوز نصب می­کنند.
نشانه های خرابی سنسور اکسیژن

۱. کاهش کارایی موتور: یکی از اصلی‌ترین علائم خرابی سنسور اکسیژن، کاهش کارایی موتور خودرو است. اگر سنسور اکسیژن به درستی کار نکند، ممکن است موتور مثل حالت عادی عمل نکند و توان و شتاب خودرو کاهش یابد.

۲. افزایش مصرف سوخت: خرابی سنسور اکسیژن ممکن است منجر به افزایش مصرف سوخت شود. اگر سنسور اکسیژن به درستی نتواند میزان اکسیژن در گاز خروجی را تشخیص دهد، سیستم کنترل موتور نمی‌تواند میزان سوخت مناسب را تنظیم کند و مصرف سوخت افزایش می‌یابد.

۳. راندمان نامناسب: در صورتی که سنسور اکسیژن خراب باشد، راندمان خودرو کاهش می‌یابد و ممکن است رانندگی نامطمئن و نامناسب باشد.

۴. چرخش نامناسب موتور: خرابی سنسور اکسیژن ممکن است باعث تغییر در تنظیمات دور موتور شود و خودرو به‌طور ناگهانی متوقف یا سکونت ناخواسته داشته باشد.

۵. آلودگی بالا: اگر خروجی اگزوز دودی به رنگ سیاه داشته باشد، سنسور اکسیژن باید این مورد را توسط آلارم یا هشدار های روی پنل کنترل اعلام کند. ممکن است آلودگی هوا تولید شده توسط موتور خودرو افزایش یابد ولی سنسور اکسیژن، اطلاعی به راننده و سیستم کنترل هوشمند موتور ارایه نکند. در این حالت نیز عملکرد آن دچار مشکل شده است.

6. روشن­ شدن چراغ سنسور اکسیژن: معمولا علائم مربوط به نحوه عملکرد قطعات مختلف خودرو با استفاده از چراغ چک در معرض دید افراد قرار می­گیرد و درصورتی­که خودروی شما مجهز به چراغ حسگر اکسیژن است با مشاهده وضعیت آن، می­توان متوجه خرابی قطعه شد. در واقع یک از علت روشن شدن چراغ چک نشانه خرابی سنسور اکسیژن میباشد.

7. استشمام بوی نامطبوع از سمت اگزوز: این قطعه مربوط به سیستم اگزوز خودر است که با بررسی تغییرات ایجادشده در رنگ و بوی دود خروجی از اگزوز نیز می­توان به مشکلات سنسورهای اکسیژن پی برد. درصورتی ­که بوی نامطبوعی حس کردید، این قطعه را مورد بررسی قرار دهید.

دود سیاه اگزوز از نشانه های اختلال در عملکرد تناسب سوخت و اکسیژن است.

اگر هر یک از این علائم را در خودروتان تشخیص دهید، بهتر است بلافاصله به یک کارگاه تعمیراتی معتبر مراجعه کنید تا سنسور اکسیژن را بررسی و در صورت نیاز تعویض کنند. اصلاح و تعویض به‌ موقع سنسور اکسیژن می‌تواند شما را از عملکرد بهینه موتور و بهره‌وری سوخت مطمئن کند.

دقت کنید سنسورهای اکسیژن برای هر نوع برند و مدل خودرویی که ساخته و پرداخته شده باشند، بسیار حساس هستند و آنقدر ظریف می باشند که حتی ممکن است در حین تعویض قطعه خراب شده و دیگر قابل استفاده نباشند؛ پس در هنگام خرید و نصب آن خیلی محتاطانه رفتار کنید تا ضربه شدیدی به قطعه وارد نشود.
اقدامات بعد از تعمیر خرابی سنسور اکسیژن

هنگامی که سنسور اکسیژن خودرو خراب می‌شود، باید برخی اقدامات انجام داد تا مشکل رفع شود. در ادامه، نکات مهمی را برای رفع خرابی سنسور اکسیژن آورده‌ایم:

تشخیص مشکل:

ابتدا باید اطمینان حاصل کنید که واقعاً مشکل از سنسور اکسیژن است. این کار با استفاده از اسکنر دیاگ خودرو یا با مراجعه به یک کارگاه خودرو انجام می‌شود. تشخیص دقیق مشکل به کمک تخصصی‌ها به عنوان نخستین مرحله مهم است.

در صورتی که تشخیص داده شود سنسور اکسیژن خودرو خراب شده است، باید آن را تعویض کنید. برای تعویض سنسور اکسیژن، بهتر است از قطعات معتبر و با کیفیت استفاده کنید تا عمر مفید و عملکرد بهینه سنسور تا حد زیادی تضمین شود.

بررسی سطح اکسیژن موجود در محفظه احتراق خودرو با استفاده از دستگاه های هوشمند

دور موتور:

بعد از تعویض سنسور اکسیژن، لازم است تنظیمات دور موتور با استفاده از دستگاه‌های خاص مثل دیاگ انجام شود. این کار به جلوگیری از هرگونه نقص و کارکرد نادرست سنسور اکسیژن در آینده کمک می‌کند.

بررسی قطعات مرتبط:

ممکن است خرابی سنسور اکسیژن ناشی از مشکلات دیگر در سیستم احتراق خودرو باشد. بهتر است بعد از تعویض سنسور، دیگر مسائل مرتبط با سیستم احتراق از جمله اشتعال، کارکرد باطری و فیوز‌ها را نیز بررسی کنید.

مراجعه به کارگاه تخصصی:

در صورتی که با انجام اقدامات فوق، مشکل سنسور اکسیژن رفع نشود، بهتر است به یک کارگاه تخصصی خودرو مراجعه کنید. متخصص ها با استفاده از ابزارها و دستگاه‌های خاص، مشکل را تشخیص داده و راه‌حل مناسبی ارائه خواهند داد.

در صورتی که تشخیص داده شود سنسور اکسیژن خودرو خراب شده است، باید آن را تعویض کنید. برای تعویض سنسور اکسیژن، بهتر است از قطعات معتبر و با کیفیت استفاده کنید تا عمر مفید و عملکرد بهینه سنسور تا حد زیادی تضمین شود.

در بررسی عملکرد سنسور اکسیژن؛ بخش مختلف از جمله سیستم سوخت رسانی و موتور باید بررسی شوند.
راهنمای خرید سنسور اکسیژن برای خودرو

بعد از بررسی علل و نشانه ها اگر تصمیم گرفتید تا این قطعه حساس را در خودرو تعویض کنید، به شما نکات مهمی را برای خرید بهترین سنسور اکسیژن برای خودروتان ارائه می‌دهیم:
تعیین نوع سنسور اکسیژن:

سنسور اکسیژن به دو نوع تقسیم می‌شود: سنسور اکسیژن آنالوگ و سنسور اکسیژن دیجیتال. سنسورهای آنالوگ اطلاعات را با استفاده از یک ولتاژ متغیر ارسال می‌کنند، در حالی که سنسورهای دیجیتال اطلاعات را به صورت کد دیجیتالی ارسال می‌کنند. نوع مناسب برای خودروی شما بستگی به سیستم کنترل موتور آن دارد. در بسیاری خودروها دیگر خبری از سیستم آنالوگ نیست و بهتر است به دنبال برند های دیجیتالی باشید.
سازگاری با خودرو:

مطمئن شوید که سنسور اکسیژنی که می‌خواهید خریداری کنید، با مدل و سال ساخت خودروتان سازگار است. بررسی دقیق مشخصات فنی و سازنده سنسور، از جمله نکات مهم در این بخش است. حتما از شرکت یا مشاوران فروش در این باره سوال بپرسید.

این قطعه معمولا هزینه خیلی زیادی را به شما تحمیل نمی ­کند و بهتر است در زمان تعویض برای ایجاد کارایی و طول عمر مناسب یکی از حسگر هایی را که ساخت برندهای معتبر و شناخته­ شده است را انتخاب کنید. تعدادی از این برندها که در ایران عرضه می­شود در ادامه معرفی میکنیم :

بوش
ان‌تی‌کی
ساژم
اس‌اس‌ای‌تی
پی‌اچ‌پی
زیمنس

• لوازم يدکی ام وی ام
• لوازم یدکی آریزو
• لوازم یدکی تیگو
• لوازم یدکی فونیکس

کیفیت سنسور:

اهمیت کیفیت سنسور اکسیژن بسیار بالاست. از برندهای معتبر و معروف بازار استفاده کنید تا اطمینان حاصل کنید که سنسور با کیفیت و دقیقی را خریداری کرده‌اید. سنسورهای با کیفیت عمر طولانی‌تری دارند و عملکرد بهتری ارائه می‌دهند.
آنالیز نقد و بررسی‌ها:

قبل از خرید، نقد و بررسی‌ها در مورد مدل‌ها و برندهای مختلف سنسور اکسیژن را مطالعه کنید. نظرات کاربران و تجربیات واقعی آن‌ها می‌تواند به شما در انتخاب مناسب‌ترین گزینه کمک کند.
ضمانت و خدمات پس از فروش:

اطمینان حاصل کنید که سنسور اکسیژنی که خریداری می‌کنید دارای ضمانت و خدمات پس از فروش معتبر است. این امر از جمله عوامل مهمی است که اطمینان حاصل می‌کند که در صورت هرگونه مشکل یا نقص در سنسور، می‌توانید به سرعت اقدام به تعمیر یا تعویض آن کنید.
قیمت سنسور اکسیژن:

با توجه به اینکه سنسور اکسیژن از اجزای مهم موتور خودرو است، بهتر است از نوع با کیفیت آن استفاده کنید. اما در همین حد، هزینه خرید سنسور نباید به شما زیان برساند. مقایسه قیمت‌ها در بازار و انتخاب گزینه مناسب از جمله مراحل مهم در خرید سنسور اکسیژن است.

با رعایت این نکات، شما می‌توانید بهترین و مناسب‌ترین سنسور اکسیژن را برای خودرو تان انتخاب کنید و از عملکرد بهینه‌تر موتور و کاهش مصرف سوخت بهره‌مند شوید.
سخن پایانی:

سنسور اکسیژن به عنوان یک فناوری حساس و کاربردی در دنیای امروز اهمیت زیادی دارد. از حوزه‌های پزشکی تا صنعت خودرو، کاربردهای این تکنولوژی بسیار گسترده است، از افزایش ایمنی و بهداشت تا بهینه‌سازی مصرف انرژی مواردی است که این فناوری را به یکی از ضروری ترین اجزای خودرو تبدیل کرده است. مزایای استفاده از سنسورهای اکسیژن برای جامعه و محیط زیست بسیار مهم است. در آینده، انتظار می‌رود سنسورهای اکسیژن با استفاده از پیشرفت‌های تکنولوژیکی جدید، عملکرد بهتری داشته باشند و به طور گسترده‌تری در بیشتر صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار گیرند. این تکنولوژی در خودرو ها به دلیل استفاده و گستردگی بیشتری که بین عموم مردم دارند، با سرعت و تکامل بیشتری پیش می رود و منجر به عملکرد بهینه وسیله نقلیه خواهد شد.
پرسش‌های متداول در مورد سنسور اکسیژن خودرو
سنسور اکسیژن چه قدر دقیق است؟

سنسور اکسیژن با دقت بالایی عمل می‌کند و اطلاعات معتبری را ارائه می‌دهد. اما دقت آن بستگی به نوع و کیفیت سنسور دارد.
چگونه می‌توان از سنسور اکسیژن در خودروهایی که آن را ندارند، استفاده کرد؟

سنسور اکسیژن به عنوان بخشی از سیستم کنترل موتور در خودروهای هوشمند استفاده می‌شود. اگر سیستم موتور را بررسی کنید میتوانید با کمک گرفتن از متخصص فنی و یا کمپانی خودرو سازنده، نسبت به امکان نصب این قطعه روی خودرو اطلاعات دقیق تری به دست می آورید. ولی به صورت عمومی اینکار به دلیل ایجاد تداخل های احتمالی پیشنهاد نمی شود.
چگونه قطعه اصلی را از انواع قطعات تقلبی در بازار تشخیص دهم ؟

این بسیار موضوع مهمی است و به دلیل سواستفاده های موجود در بازار ممکن است دچار اشتباه در تصمیم گیری شوید. برای این موضوع، حتما اصالت و سابقه شرکت یا فروشگاه ارایه دهنده را بررسی کنید. اختلاف قیمت خیلی زیاد نسبت به نمونه های مشابه در بازار از طرف تامین کننده ها یکی از دلایلی است که میتوانید نسبت به شناخت قطعه اصلی تصمیم گیری کنید. حتما قبل از خرید و نصب با مشاوران فروش و تیم فنی صحبت کنید تا اطلاعات لازم را به شما ارایه دهند.