بررسی انواع قطعات گیربکس خودرو
گیربکس یکی از عامل های انتقال دهنده نیرو است. تولید کننده نیرو موتور یا پیشرانه است. انتقال دهنده هم سیستمی شکل پذیر از بخشهای گوناگون است که عمل انتقال نیرو را در کنار هم و به صورت مداوم انجام میدهند. نیروی ایجاد شده توسط پیشرانه، باید توسط یک سیستم انتقال دهنده، به چرخها منتقل شود. سه بخش اصلی این سیستم انتقال دهنده شامل کلاچ، جعبه دنده و دیفرانسیل هستند که در میان آنها جعبه دنده از ارزش ویژهای برخوردار است.
معرفی انواع قطعات گیربکس خودرو
گیربکس یکی از اجزاء مهم خودرو است که وظیفهی انتقال نیرو از موتور به چرخها را بر عهده دارد. این قطعه حرکات خودرو را تنظیم میکند و در صورت نیاز سرعت آن را آهستهتر کرده یا بالا میبرد. گیربکس خودرو از قطعات مختلفی تشکیل شده که هر کدام وظیفهی خاصی را بر عهده دارند.
گیربکسها در انواع دستی، اتومات، نیمه اتومات و صنعتی در دسترس هستند که تعداد یا نوع اجزاء در آنها متفاوت است. برخی قطعات در انواع گیربکسها مشترک میباشند و تقریباً در همهی آنها وجود دارند. در ادامه به معرفی انواع قطعات گیربکس خواهیم پرداخت که بیشتر گیربکسها از این اجزاء تشکیل یافتهاند.
کلاچ گیربکس
اجزاء و قطعات گیربکس بسیار متنوع هستند و کلاچ یکی از مهمترین آنها میباشد. این قطعه در داخل ماشین قرار دارد و راننده هنگام حرکت دادن خودرو کنترل حرکت آن را به دست میگیرد. کلاچ موقع تعویض دنده چرخ دندهها را با درگیر کردن از یکدیگر جدا میکند.
محفظه گیربکس
محفظه از قطعات کوچکتر درون گیربکس محافظت میکند. اجزاء ممکن است باعث اختلال در عملکرد گیربکس شوند اما محفظه با پوشش دادن از این امر جلوگیری به عمل میآورد. این اجزاء شامل چرخ دندهها، محورها و جعبه دندهها هستند. محفظه یا پوسته از جنس آلومینیوم، فولاد و یا چدن ریخته گری است که هر کدام از این عناصر در مقاومت آن تأثیر دارند.
شافت گیربکس
گیربکس خودرو دارای ۳ نوع شافت میباشد که عبارتند از شافت ورودی، خروجی و شافت واسط.
شافت ورودی: این شافت محور اصلی خودرو است که به چرخ دندههای یکپارچه در قسمت ورودی پوسته اتصال یافته است. شافت ورودی از طریق کلاچ با خودرو ارتباط میگیرد و نیرو را از طریق میل لنگ به پوسته منتقل میسازد. این شافت به شافت خروجی، واسط و موتور متصل است.
شافت خروجی: این شافت از طریق چرخ دندهها و یاتاقانها با شافت واسط ارتباط دارد. وظیفهی آن هدایت نیرو از گیربکس به دیفرانسیل است. شافت خروجی در سطح خود دارای چرخ دندههای مختلفی میباشد که یکپارچه نیستند. چرخ دندههای شافت خروجی در اثر درگیر شدن با چرخ دندههای محور واسط به حرکت خود ادامه میدهند.
شافت واسط: شافت واسط وظیفهی انتقال گشتاور در گیربکس را بر عهده دارد و آن را به یک محور متحرک منتقل میکند. این شافت نیز دارای چرخ دندههای یکپارچه است و سرعت ورودی و هدایت شده توسط موتور را بدون تغییر به شافت خروجی میرساند.
پمپ گیربکس
پمپ در قسمت جلو گیربکس نصب شده و با شروع عملکرد موتور پمپ نیز حرکت میکند. این قطعه وظیفهی فرآوری روغن گیربکس را بر عهده دارد.
ماهک و میل ماهک
ماهک قطعهای هلالی شکل و فلزی است که به انتهای میل ماهک متصل میباشد. ماهک با کشوی گیربکس ارتباط دارد و با حرکت خود کشویی دنده را درگیر میکند. چرخ دندهها در این حالت فعال شده و سرعت خودرو را تنظیم میکنند. میل ماهک قطعهای است که به ماهک و دسته دنده متصل میباشد. میل ماهک در اثر حرکت دسته دنده و تغییر سرعت سبب جابجایی ماهک میشود.
بلبرینگ و بیرینگ
بلبرینگ هنگام چرخش شافت و چرخ دندهها اصطکاک آنها را از بین میبرد. بیرینگ با حرکت خود به طرف چرخ دندهی مورد نظر به آن متصل شدهو سبب راه اندازی چرخ میشود.
دسته دنده
دسته دنده قسمت بیرونی گیربکس است که در مسیر H شکل با هدف تغییر دندهها حرکت میکند. کنترل این دسته ممکن است به روش اتوماتیکی و یا دستی انجام بگیرد. این قطعه نحوه درگیری چرخ دندههای داخل گیربکس را مشخص میسازد.
چرخ دنده
چرخ دنده در تغییر سرعت گیربکس نقش دارد که این تغییر با در نظر گرفتن تغییرات دیگر پارامترها انجام میشود. در نهایت سرعت و نیروتعیین شده با کمک شافتها به چرخها انتقال مییابند.
کشویی دنده
کشویی قطعهای دایرهای شکل است که در قسمت خارج و داخل خود دارای شیار میباشد. شیار خارجی به ماهک متصل است و سبب حرکت کشویی میشود. شیار داخلی آن در ارتباط با یاتاقانها و چرخ دندهها میباشد. دنده انتخاب شده در این قسمت وارد مدار گیربکس میشود.
کاسه نمد
این کاسه نقش حفاظتی دارد و از یاتاقانها و روغن داخل آن در مقابل گرد و خاک محافظت مینماید.
عملکرد گیربکس
گیربکس به چرخ دندههایی اشاره میکند که در خودروها و برخی تجهیزات وجود دارد. نیرو پس از تولید توسط گیربکسها به چرخها هدایت میشود. در بررسی اجزا و نحوه عملکرد گیربکس خودرو این نکته دریافت میشود که گیربکسها نوعی انتقال دهندهی نیرو هستند که خودرو را راه اندازی میکنند.
گیربکسها عملکرد خودرو را تقویت کرده و در صورت نیاز سبب کندی و خاموش شدن آن میشوند. گیربکس در هنگام حرکت خودرو به سمت سربالاییها نیروی آن را چند برابر افزایش میدهد. در موقع سر پایینیها این قطعه نیروی کمتری به خودرو منتقل میسازد. در سیستمهای گیربکسهای دستی تغییر دنده توسط راننده انجام میشود. در نوع گیربکس اتومات خودرو با هوش مصنوعی و سنسور داخلی تغییر دنده میدهد.
چری
فونیکس
ام وی ام
اکستریم
نظرات کاربران