علت روشن شدن چراغ چک و شناخت آن را می‌توان از دغدغه‌های رایج رانندگان در رابطه با تعمیر و نگهداری خودروها دانست. حتماً شما هم تا امروز با روشن شدن چراغ چک خودرو مواجه شده اید. در این شرایط احتمالاً از خود پرسیده‌اید علت روشن شدن چراغ چک چه می‌تواند باشد؟ آیا خودم می‌توانم دلیل را تشخیص دهم یا باید خودرو را برای تعمیر و عیب‌یابی نزد مکانیک حرفه‌ای ببرم؟ روشن شدن چراغ چک خودرو (Check engine light on) علت‌های گوناگونی دارد که مشکل در مبدل کاتالیزوری (Catalytic converter problem)، عیب شمع خودرو (Spark plug)، خرابی ترموستات (Thermostat failure) یا موردی ساده مانند شل شدن درپوش باک از رایج‌ترین آن‌ها است.

اگر بخواهیم همه مشکلاتی را که سبب روشن شدن چراغ چک خودرو می‌شود فهرست کنیم باید به موارد زیر اشاره کنیم:

شل شدن درپوش باک
مشکل داخلی موتور
مشکل مبدل کاتالیزوری
عیب شمع خودرو, وایرها و کوئل
عملکرد نادرست سنسور اکسیژن
خرابی سنسور جریان هوا
مشکل در مخزن بنزین
مشکل در EGR یا سیستم بازگردش گاز اگزوز
خرابی ترموستات
خرابی سوپاپ کَنیستر (Canister valve failure)
خرابی در انژکتور سوخت (Fuel injector failure)

علت روشن شدن چراغ چک

علت روشن شدن چراغ چک یکی از سوالات رایجی است که تقریباً هنگام خواندن هر مقاله‌ای درمورد روش‌های تعمیر و نگهداری خودروهای چینی با آن روبرو می‌شویم.

چراغ چک یک هشدار تصویری به شکل موتور ماشین است که به دلایل مختلف روی پنل پشت فرمان روشن می‌شود. در ابتدا پس از روشن شدن چراغ چک، نشانگر آن رنگ ثابتی را نشان می‌دهد (معمولاً زرد و در بعضی ماشین‌ها کهربایی یا نارنجی‌)؛ در این حالت، ماشین به شما می‌گوید که باید وضعیت را ارزیابی و عیب‌یابی کنید.

البته روشن شدن چراغ چک لزوماً نه اتفاق ترسناکی است و نه به این معنی است که باید همه پول‌هایتان را به اولین مکانیک سر راه بدهید. چون مشکلاتی که باعث روشن شدن چراغ چک موتور می‌شوند، گاهی راه‌حل‌هایی ساده و سریع دارند.

اما اگر این هشدار مهم را به کلی نادیده بگیرید، چراغ شروع به چشمک زدن می‌کند؛ یعنی وضعیت جدی‌تر است و باید فوراً علت را پیدا کنید یا خودرو را نزد تعمیرکار ببرید.
۱. خرابی سنسور اکسیژن

رایج‌ترین علت روشن شدن چراغ چک، خرابی سنسور اکسیژن است. سنسور اکسیژن میزان اکسیژن نسوخته را در سیستم اگزوز خودرو اندازه‌ می‌گیرد. این اطلاعات به کامپیوتر ماشین فرستاده می‌شود و برای تنظیم مخلوط هوا و سوخت ورودی به سیلندرها به کار می‌رود.

شل بودن سیم‌کشی سنسور اکسیژن، رسوب‌گرفتگی یا نقص عملکرد این سنسور از عوامل اصلی خرابی آن و روشن شدن چراغ چک است.

البته موتور ماشین با سنسور اکسیژن معیوب هم به کار ادامه می‌دهد، اما بیش از حد معمول سوخت می‌سوزاند. خرابی سنسور اکسیژن دراز مدت به قطعاتی مانند شمع‌ها و مبدل کاتالیزوری هم آسیب می‌رساند و می‌تواند باعث رد شدن ماشین شما در تست آلایندگی معاینه فنی شود. هم چنین خرابی سنسور اکسیژن باعث تداخل در کامیپوتر خودرو میشود تا اطلاعات درستی دریافت نکند و سبب افزایش مصرف سوخت بیشتر خودرو میشود.

خرابی سنسور اکسیژن علت اصلی روشن شدن چراغ چک خودرو
۲. شل‌شدگی درپوش باک بنزین

یکی از شکایت‌های رایج کاربران این است که دقیقاً بعد از بنزین زدن، با روشن شدن چراغ چک موتور روبرو می‌شوند. این اتفاق دلیل ساده‌ اما رایجی دارد: شل بودن درپوش باک بنزین. این درپوش نقش مهمی در سیستم سوخت‌رسانی خودرو دارد، چون مانع خروج دود بنزین از مخزن می‌شود و به حفظ فشار درست در این سیستم کمک می‌کند.

اگر چراغ چک موتور شما بلافاصله پس از بنزین زدن روشن شد، ماشین را خاموش کنید و به سراغ بررسی درپوش باک بروید. حتی اگر درپوش نیاز به تعویض داشته باشد، هزینه زیادی به شما تحمیل نخواهد شد.

علاوه بر این، خرابی سوپاپ کَنیستر هم می‌تواند باعث خروج بخارات سوخت از مخزن و روشن شدن چراغ چک موتور شود. پس شل بودن درپوش باک نیز یکی از علت های روشن شدن چراغ چک میباشد.

شل‌شدگی درپوش باک بنزین عامل روشن شدن چراغ چک
۳. خرابی مبدل کاتالیزوری

مبدل کاتالیزوری یکی از مهم‌ترین قطعات سیستم اگزوز خودرو است که کربن مونوکسید تولیدشده در فرایند احتراق را به کربن دی اکسید تبدیل می‌کند. خرابی مبدل کاتالیزوری در بسیاری از موارد، علت روشن شدن چراغ چک است.

برای آنکه مبدل کاتالیزوری ماشین‌تان سالم بماند، باید بازبینی‌های منظم (مثلاً تعویض روغن موتور، بررسی شمع‌ ماشین، توجه به عملکرد درست سنسور اکسیژن) را جدی بگیرید. همچنین کارشناسان توصیه می‌کنند که اگر بیشتر مسیرهای رانندگی شما شامل مسافت‌های کوتاه در محیط‌های درون‌شهری است، گاهی ماشین را به بزرگراه ببرید تا مبدل کاتالیزوری مسدود نشود. اما مهم‌تر از همه آن است که زبان ماشین را جدی بگیرید و چشم و گوش تیزی برای تشخیص صداهای غیرعادی یا تغییر رنگ دود خروجی از اگزوز داشته باشید.

اگر دود خروجی از اگزوز ماشین شما بوی تخم مرغ گندیده تولید می‌کند، قطعاً علت روشن شدن چراغ چک به مبدل کاتالیزوری مربوط می‌شود.

4. خرابی سنسور جریان هوا

سنسور جریان هوا (MAF) میزان هوای ورودی به موتور را کنترل می‌کند. این سنسور حجم هوای ورودی به موتور را می‌سنجد و اطلاعات اندازه‌گیری خود را به واحد کنترل خودرو (ECU) می‌فرستد. به این ترتیب، واحد کنترل خودرو نسبت بهینه هوا به سوخت را متناسب با شرایط مختلف تشخیص می‌دهد و پاشش سوخت و زمان جرقه‌زنی را تنظیم می‌کند.

خرابی سنسور جریان هوا یک علت روشن شدن چراغ چک در بسیاری از موارد است. اگر هم‌زمان با مشاهده علائمی مانند پایین ماندن دور موتور، دشواری در استارت زدن، تغییر ناگهانی موقعیت پدال گاز و کاهش غیر عادی مصرف سوخت، چراغ چک ماشین شما روشن شده است، باید به بروز مشکلی در سنسور جریان هوا مشکوک شوید.

5. مشکلات شمع‌ها و کویل احتراق

احتمالاً می‌دانید که شمع‌ها باید جرقه‌ بزنند تا مخلوط سوخت و هوا در سیلندرها بسوزد (فرایند احتراق). کویل احتراق هم برق مورد نیاز برای جرقه‌زنی شمع را تولید می‌کند. خرابی شمع یا کویل احتراق یکی از قطعی‌ترین عوامل روشن شدن چراغ چک موتور در خودروهای بنزینی است.

خرابی یا فرسودگی شمع‌ها و کویل به مشکلاتی از جمله احتراق ناقص (Misfire)، مصرف سوخت بدون شتاب‌گیری مناسب و خاموش شدن غیرمنتظره ماشین می‌انجامد. روشن شدن چراغ چک در این شرایط، شما را وادار می‌کند علت را بررسی کنید و مانع تحمیل آسیب و هزینه بیشتر می‌شود.

مشکل در شمغ های خودرو یکی دیگر از عوامل روشن شدن چراغ چک میباشد

6. خرابی سیم یا وایر شمع

سیم یا وایر شمع، برق را از کویل احتراق به شمع می‌رساند. پس وجود آن برای انجام فرایند احتراق سوخت و هوا در سیلندرها ضروری است.

اگر به دنبال علت روشن شدن چراغ چک می‌گردید و هم‌زمان با علائمی مانند پایین ماندن دور موتور، افت محسوس عملکرد موتور و کاهش غیر عادی مصرف سوخت روبرو شده‌اید، به احتمال زیاد مشکل از وایر شمع‌های خودروی شما است. وایرهای معیوب هم به شمع خودرو آسیب میزنند و هم سبب خرابی باتری خودرو و کوئل میشوند.

مشکلات انژکتور سوخت

یکی دیگر از علت های روشن شدن چراغ چک خودرو وجود مشکل در انژکتور سوخت میباشد. برای جلوگیری از خرابی انژکتور باید از رانندگی با سوخت کم, تعویض دیربه‌دیر فیلتر بنزین خودداری کنید.

۷. مشکلات ناشی از نصب یا تنظیمات اشتباه دزدگیر

اگر سیستم دزدگیر به درستی نصب نشده باشد یا به دلیل خرید لوازم یدکی تقلبی، دزدگیر بی‌کیفیتی روی ماشین نصب کرده باشید، ممکن است با روشن شدن چراغ چک روبرو شوید زیرا کامپیوتر خودروی شما سیستم‌ نصب‌شده را به‌عنوان عامل مخرب میشناسد. و همچنین حتی روشن نشدن ماشین و علل برق‌دزدی ماشین هم می‌تواند از پیامدهای این مشکل باشد.

در این شرایط باید دزدگیر تعمیر شود، دوباره نصب شود یا دزدگیر جدیدی بخرید و نصب آن را به یک تعمیرکار باتجربه بسپرید.
۸. نشتی خلأ

هر خودرو یک سیستم خلأ با نقش‌هایی متنوع دارد؛ مثلاً عملکرد بوستر ترمز به سیستم خلأ وابسته است. این سیستم همچنین با هدایت دود حاصل از تبخیر بنزین در موتور به کاهش آلایندگی خودرو هم کمک می‌کند.

نشتی خلأ یکی از مهم‌ترین دلایل روشن شدن چراغ چک است. در واقع اگر بالا ماندن دور موتور را تجربه می‌کنید و چراغ چک هم روشن شده، می‌توان مقصر اصلی را نشتی سیستم خلأ معرفی کرد.

فرسودگی، خشک‌شدگی و ترک‌خوردگی شلنگ‌های این سیستم شایع‌ترین علت نشت خلأ به حساب می‌آید که حتماً به روشن شدن چراغ چک منجر می‌شود.

۹. خرابی دریچه بازگردش گاز اگزوز

سیستم بازگردش گاز اگزوز (EGR) میزان نیتروژن اکسید خروجی از موتور خودرو را کاهش می‌دهد و به افزایش کارآیی عملکرد آن کمک می‌کند. این سیستم با هدایت دوباره گازهای داغ خروجی به داخل محفظه احتراق، سوزاندن سوخت را آسان‌تر می‌کند و مانع آلایندگی ماشین می‌شود.

مشکلات سیستم بازگردش گاز اگزوز هم از دلایل روشن شدن چراغ چک است. در واقع مسدود شدن یا از کار افتادن دریچه EGR از پرهزینه‌ترین عوامل چراغ چک روشن به حساب می‌آید.

پس سعی کنید در اولین فرصت مشکل سیستم چرخش گاز اگزوز را حل کنید زیرا این خرابی حتی میتواند به انژکتور خودرو هم آسیب وارد کند.

مسدود شدن دریچه EGR علت روشن شدن چراغ چک است

۱۰. خرابی باتری ماشین

اگر باتری به هر دلیلی از کار بیفتد، دیگر نمی‌توان انتظار داشت ماشین روشن شود. امروزه دوام باتری ماشین‌ها با گذشته قابل مقایسه نیست، اما خرابی باتری هم از دلایل محتمل روشن شدن چراغ چک است.

تعویض یا شارژ باتری ماشین کار چندان سختی نیست، اما در برخی ماشین‌های قدیمی، باتری زیر تعداد زیادی پوشش‌ پلاستیکی تعبیه شده که دسترسی به آن را دشوار می‌کند. بنابراین بهتر است این کار را به کاردان بسپارید.

حرابی باترین ماشین چراغ چک خودرو را روشن میکند
۱۱. خرابی ترموستات

ترموستات خودرو از مهم ترین قطعات در خودررو میباشد و و وظیفه اصلی آن فرستادن جریان سرد به سمت موتور میباشد تا دمای آن را تنظیم کند. اگر مایع خنک‌کننده موتور به موقع تعویض نشود، عملکرد ترموستات را مختل می‌کند و به گرم شدن بیش از حد موتور می‌انجامد. در چنین مواقعی خرابی ترموستات میتواند علت روشن شدن چراغ چک باشد.

خرابی ترموستات عامل روشن شدن چراغ چک

۱۲. نقایص سیستم انژکتور (پاشش سوخت)

وجود نقص در انژکتور از دیگر علت‌های روشن شدن چراغ چک است.

تعمیر انژکتور پرهزینه است، بنابراین باید با تعویض منظم فیلتر بنزین و سوخت‌گیری به‌موقع به حفظ سلامت آن کمک کنید.
۱۳. مشکلات مستقیم موتور

فشار پایین روغن موتور، رانندگی طولانی با سرعت بالا یا بُکسل کردن مکرر بارهای سنگین منجر به روشن شدن چراغ چک و چشمک زدن آن می‌شود.
۱۴. مشکلات گیربکس

چون گیربکس نیروی موتور را در فرایندی هماهنگ به چرخ‌ها می‌رساند، مشکلاتی مانند لغزش گیربکس می‌تواند بازده احتراق سوخت را کاهش دهد. در این شرایط، واحد کنترل با تشخیص مشکل، چراغ موتور را روشن می‌کند و به راننده هشدار می‌دهد.

سؤالات متداول درباره روشن شدن چراغ چک
رایج‌ترین دلیل روشن شدن چراغ چک چیست؟

دلایل روشن شدن چراغ چک متنوع است، اما رایج‌ترین علت آن را می‌توان خرابی سنسور اکسیژن دانست.

• لوازم يدکی ام وی ام
• لوازم یدکی آریزو
• لوازم یدکی تیگو
• لوازم یدکی فونیکس

وقتی چراغ چک روشن می‌شود چه باید کرد؟

آرام و خونسرد بمانید و به وضعیت ماشین دقت کنید؛ هر علامتی از عملکرد ضعیف یا کند موتور تا صداهای عجیب آن را به خاطر بسپرید.

گاهی خودرو پس از روشن شدن چراغ چک به طور خودکار وارد حالت «لیمپ/Limp Mode» می‌شود. در این وضعیت برخی از عملکردهای فرعی و غیر ضروری غیر فعال شده و سرعت خودرو محدود می‌شود. این حالت برای آن است که موتور قدرت کمتری تولید کند و آسیب بیشتری به آن نرسد.

اگر در محیط امنی نیستید یا به هر دلیل مجبورید، با سرعت کم به رانندگی ادامه دهید و خود را به نزدیک‌ترین تعمیرگاه برسانید. مراقب نشانگر میزان سوخت هم باشید.

اگر پس از روشن شدن چراغ چک، نشانگر به حالت چشمک‌زن درآمده، بدون گاز دادن یا عجله، جای امنی برای توقف پیدا کنید. پس از پارک کردن ماشین، موتور را خاموش کنید و با امدادخودرو تماس بگیرید.
آیا می‌شود با چراغ چک روشن رانندگی کرد؟

بهترین و ایمن‌ترین پاسخ «خیر» است، چون نمی‌توانید خودتان علت روشن شدن چراغ چک را تشخیص دهید. اما اگر ضروری است به راهتان ادامه دهید، حتماً با سرعت پایین برانید، به‌هیچ‌وجه بارهای سنگین حمل یا بکسل نکنید، به موتور فشار نیاورید و خود را به اولین تعمیرگاه برسانید.
آیا کم بودن روغن موتور علت روشن شدن چراغ چک به حساب می‌آید؟

کم بودن روغن موتور مشکل جدی‌ای است، اما علت روشن شدن چراغ چک به حساب نمی‌آید. در واقع اگر حجم روغن موتور کم باشد، چراغ روغن فعال می‌شود. البته فشار پایین روغن موتور می‌تواند چراغ چک را روشن کند.
آیا می‌شود با چراغ چک روشن، تست معاینه فنی داد؟

خیر.

وقتی دلیل روشن شدن چراغ چک را نمی‌دانید، رانندگی به طرف محل آزمایش معاینه فنی می‌تواند به ماشین آسیب برساند و مهم‌تر از آن، برای شما خطرآفرین باشد. علاوه بر این، روشن بودن چراغ چک، به‌ویژه به دلیل مشکلات سیستم سوخت می‌تواند به رد شدن ماشین در معاینه فنی بینجامد.
مکانیک چه کار می‌کند تا چراغ چک خاموش شود؟

زمانی که چراغ چک روشن می‌شود، کامپیوتر خودروی شما کد تشخیص عیب (DTC) مربوطه را در حافظه خود ذخیره می‌کند. وقتی ماشین را به تعمیرگاه می‌برید، مکانیک وسیله‌ای به نام اسکنر OBD را برای بازیابی کد خطا به کامپیوتر ماشین وصل می‌کند. سپس از این کدها برای عیب‌یابی و انجام تست‌های تشخیصی استفاده می‌کند تا به مشکل پی ببرد.

به عنوان مثال، کد عیب P0300 نشان‌دهنده احتراق ناقص در چند سیلندر است. البته تأیید کدها و رفع آنها به بازرسی‌های بیشتری هم نیاز دارد. دلایل رایج این کدها شامل خرابی وایر شمع، سنسور اکسیژن، سنسور جریان هوای یا مبدل کاتالیزوری است.

پس از رفع مشکل توسط تعمیرکار، چراغ چک موتور به طور خودکار خاموش می‌شود.
تعمیرات احتمالی مورد نیاز برای خاموش شدن چراغ چک چیست؟

بعضی تعمیرات احتمالی برای رفع مشکل چراغ چک روشن:

تعویض سنسور اکسیژن؛
تعویض درپوش باک بنزین؛
تعویض کویل احتراق؛
تعویض شمع؛
تعویض مبدل کاتالیزوری؛
تعویض سنسور جریان هوا.