تفاوت بنزین سوپر و بنزین معمولی: بررسی 3 عنصر مهم اکتان, رنگ و کیفیت
بنزین معمولی چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
بنزین معمولی نوعی بنزین با عدد اکتان ۸۷ است که در ایران با نام بنزین یورو ۴ شناخته میشود. این نوع بنزین بیشترین سهم مصرف را در بین انواع بنزین در ایران دارد چون تقریبا همه مردم برای خودروهایشان از آن استفاده میکنند. در ادامه به بررسی عمیقتر این نوع بنزین میپردازیم.
بنزین معمولی از دیرباز به عنوان سوخت اصلی خودروها مورد استفاده قرار میگرفته است. با پیشرفت فناوری موتورها و افزایش ضریب تراکم آنها، به بنزینی با عدد اکتان بالاتر به نیاز بود. به همین دلیل، بنزین سوپر با عدد اکتان ۹۵ به بازار عرضه شد.
مشخصات فنی بنزین معمولی
عدد اکتان: عدد اکتان بنزین معمولی ۸۷ است. این عدد نشاندهنده مقاومت بنزین در برابر خودسوزی است. هرچه عدد اکتان بنزین بالاتر باشد، مقاومت آن در برابر خودسوزی بیشتر است.
رنگ بنزین معمولی
بنزین معمولی به رنگ صورتی یا نارنجی مایل به قرمز است. این رنگ برای تمایز آن از سایر مایعات یا بنزین سوپر که به رنگ سبز است، استفاده میشود.
قیمت بنزین معمولی
بنزین معمولی از بنزین سوپر ارزانتر است. الان و در زمستان سال ۱۴۰۲، قیمت بنزین معمولی در جایگاههای سوخت با استفاده از کارت سوخت شخصی لیتری ۱۵۰۰ تومان و با کارت سوخت آزاد لیتری ۳۰۰۰ تومان است.
موارد استفاده بنزین معمولی
بنزین معمولی برای اکثر خودروهای تولید داخل و خارجی که موتور با ضریب تراکم پایین دارند، مناسب است. استفاده از این نوع بنزین در این خودروها هیچ مشکلی ایجاد نمیکند و به عملکرد صحیح موتور لطمهای نمیزند.
نکات قابل توجه برای استفاده از بنزین معمولی
استفاده از بنزین معمولی در خودروهایی که به بنزین سوپر نیاز دارند، میتواند باعث بروز مشکلاتی مانندناک زدن، کوبش در موتور و کاهش راندمان موتور شود.
مزایای استفاده از بنزین معمولی
قیمت ارزانتر
دسترسی آسانتر
مناسب برای اکثر خودروها
بنزین معمولی نوعی بنزین با قیمت ارزان و در دسترس است که برای اکثر خودروها مناسب است. به عنوان مثال، خودروی پراید که یکی از پرمصرفترین خودروهای ایران است، به بنزین معمولی نیاز دارد. استفاده از بنزین سوپر در این خودرو «تقریبا» هیچ مزایایی به همراه ندارد و فقط باعث افزایش هزینهها میشود. با این حال، استفاده از این نوع بنزین در خودروهایی که به بنزین سوپر نیاز دارند، میتواند باعث بروز مشکلاتی شود.
بنزین سوپر چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
بنزین سوپر نوعی سوخت باکیفیت خودروهای بنزینی با عدد اکتان بالا (معمولاً ۹۵) است که برای موتورهای با ضریب تراکم بالا طراحی شده است.
ویژگیهای بنزین سوپر
عدد اکتان بالا: این ویژگی از احتراق زودرس و پدیدهناک (کوبش در موتور) جلوگیری میکند.
قدرت و شتاب بیشتر: به دلیل احتراق بهتر، میتواند قدرت و شتاب خودرو را به طور جزئی افزایش دهد.
کاهش آلایندگی: به دلیل احتراق کاملتر، آلایندگیهای خروجی از اگزوز را تا حدی کاهش میدهد.
عملکرد بهتر موتور: به دلیل تمیز کردن رسوبات از انژکتورها و سطوح داخلی موتور، عملکرد آن را به مرور زمان بهبود میبخشد.
قیمت بالاتر: به دلیل فرایند تولید پیچیدهتر و افزودنیهای خاص، قیمت بنزین سوپر از بنزین معمولی بیشتر است.
رنگ: رنگ سفید و سبز بنزین سوپر، این بنزین را از بنزین معمولی متمایز میکند.
نکاتی در مورد استفاده از بنزین سوپر
همه موتورها به بنزین سوپر نیاز ندارند: استفاده از بنزین سوپر در موتورهایی که برای آن طراحی نشدهاند، نه تنها مزایایی ندارد، بلکه میتواند به عملکرد موتور آسیب برساند.
مصرف بنزین سوپر میتواند به صرفهتر باشد: اگرچه قیمت بنزین سوپر بیشتر است، اما به دلیل احتراق کاملتر، میتواند مصرف سوخت را تا حدی کاهش دهد. یعنی زمانی که از بنزین معمولی استفاده میکنید، حالت کار موتور روی بیشترین سوخت مصرفی قرار دارد اما با بنزین سوپر، خودروی شما بهینهتر کار میکند.
به دفترچه راهنمای خودرو خود مراجعه کنید: در دفترچه راهنمای خودرو، نوع بنزین مناسب برای آن ذکر شده است.
مزایای دیگر استفاده از بنزین سوپر
افزایش عمر مفید موتور: به دلیل کاهش رسوبات و سایش در موتور
حفاظت از سیستم سوخت: به دلیل وجود مواد افزودنی خاص
عملکرد بهتر در شرایط آب و هوایی سرد: به دلیل تبخیر سریعتر
با این حال، این ویژگیها به نوع و کیفیت بنزین سوپر و همچنین نوع موتور خودرو بستگی دارد.
خودسوزی بنزین چیست؟
اگر بخواهیم توضیح کوتاهی در مورد خودسوزی بدهیم، باید به این اشاره کنیم که بنزینی که مقاومت کمی در خودسوزی دارد، هنگامی که پیستون آن را در سیلندر خودرو فشرده میکند، پیش از جرقه زدن شمع، خودسوزی میکند و به طور کلی باعث سوخت و احتراق ناقص در خودرو میشود که به این پدیده، پیش اشتعال هم میگوییم.
اما بنزینی که مثل بنزین سوپر اکتان بالاتر و احتمال خودسوزی کمتری دارد، با فشردهسازی خودسوزی نمیکند و با جرقه شمع منفجر میشود و احتراق سالمی را برای موتور فراهم میکند.
تفاوت اصلی بنزین سوپر و معمولی چیست؟
تفاوت اصلی بنزین سوپر و بنزین معمولی در عدد اکتان آن هاست. همان طور که قبلا گفتیم، بنزین سوپر و معمولی از نظر رنگ، قیمت و… با هم تفاوت دارند اما تفاوت اصلی این دو نوع سوخت بر اساس عدد اکتان است.
ویژگی بنزین معمولی بنزین سوپر
عدد اکتان 87 95
رنگ نارنجی سبز
قیمت ارزانتر گرانتر
مواد افزودنی به مقدار کم به مقدار زیاد
مصرف مناسب برای اکثر خودروهای بنزینی مناسب برای خودروهای با موتور قوی
آلایندگی بیشتر کمتر
ازکجا بفهمیم که خودرو ما نیاز به بنزین سوپر دارد یا معمولی؟
برای فهمیدن این که خودروی شما به بنزین سوپر نیاز دارد یا معمولی، میتوانید از روشهای زیر استفاده کنید:
دفترچه راهنمای خودرو
معمولاً در دفترچه راهنمای خودرو، نوع بنزین مناسب برای آن ذکر شده است. به دفترچه راهنمای خود مراجعه کنید و ببینید که چه نوع بنزینی برای خودروی شما توصیه شده است یا چه عدد اکتانی برای بنزین توصیه شده است.
برچسب در باک بنزین
در بسیاری از خودروها، برچسبی روی دیواره داخلی در باک بنزین وجود دارد که نوع بنزین مناسب برای آن خودرو را نشان میدهد. این برچسب را بررسی کنید و ببینید که چه نوع بنزینی برای خودروی شما توصیه شده است.
جستوجو در اینترنت
میتوانید با جستوجوی مدل خودرو خود در اینترنت، نوع بنزین مناسب برای آن را پیدا کنید.
مشورت با مکانیک
اگر هنوز مطمئن نیستید که چه نوع بنزینی برای خودروی شما مناسب است، میتوانید با یک مکانیک مشورت کنید.
آیا واقعا بنزین سوپر از معمولی بهتر است؟
در ماهها و سالهای اخیر، کیفیت بنزین در ایران به شدت افت کرده است، بنزین باکیفیت وارد نمیشود و پالایشگاههای داخلی هم توان تولید بنزین باکیفیت را ندارند. آلودگی هوا مستمر هم بخشی از مشکلات کیفیت کم بنزین هاست.
بنزین سوپر واقعا از بنزین معمولی بهتر است و اگر به سلامت خودروتان اهمیت میدهید، تا حد ممکن از بنزین سوپر استفاده کنید. بنزینهای معمولی موجود در جایگاههای سوخت، افت کیفیت شدیدی داشتهاند. به خصوص در شهرهای کوچک.
آیا استفاده نادرست از بنزین سوپر به جای بنزین معمولی باعث سوختن واشر سرسیلندر میشود؟
تاثیر بنزین سوپر بر واشر سرسیلندر
استفاده نادرست از بنزین سوپر به جای بنزین معمولی به طور مستقیم باعث سوختن واشر سرسیلندر نمیشود. اگر واشر سر سیلندر یا موتور خودروی شما ایرادی نداشته باشد، استفاده از بنزین سوپر مشکلی برای موتور ایجاد نمیکند.
اما آیا بنزین معمولی برای خودروهای جدید با ضریب تراکم بالا هم مناسب است؟
بنزین معمولی برای خودروهای جدید
استفاده از بنزین معمولی برای خودروهای جدید با ضریب تراکم بالا به عوامل مختلفی بستگی دارد:
نوع موتور: برخی از موتورهای جدید با ضریب تراکم بالا به طور خاص برای استفاده با بنزین سوپر طراحی شدهاند. در این موتورها، استفاده از بنزین معمولی میتواند به پدیدهناک (کوبش در موتور) ریپ زدن و آسیب به موتور منجر شود.
کیفیت بنزین: کیفیت بنزین معمولی در ایران میتواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. استفاده از بنزین معمولی با کیفیت پایین میتواند به موتور خودرو آسیب برساند، حتی اگر موتور برای استفاده از بنزین معمولی طراحی شده باشد.
شرایط رانندگی: اگر به طور مداوم در شرایط سخت رانندگی میکنید، مانند رانندگی در سربالایی یا با بار سنگین، استفاده از بنزین سوپر میتواند به حفظ سلامت موتور کمک کند.
به طور کلی، اگر خودروی شما دارای موتور جدید با ضریب تراکم بالا است، بهتر است از بنزین سوپر استفاده کنید. اگر هم موتور خودروی شما تنفس طبیعی ندارد و از توربو استفاده میکند و هم سعی کنید هیچ وقت از بنزین معمولی استفاده نکنید.
آیا بنزین سرب دارد؟
خیر، در بنزین امروزی سرب وجود ندارد.
استفاده از سرب در بنزین به دلیل اثرات مضر آن بر سلامتی انسان و محیط زیست از سال ۱۹۸۶ در ایران و از سال ۲۰۰۲ در سراسر جهان ممنوع شده است.
قبل از ممنوعیت، از سرب به عنوان اکتان بوستر در بنزین استفاده میشد. اکتان بوستر به افزایش عدد اکتان بنزین و جلوگیری از پدیدهناک (کوبش در موتور) کمک میکند.
اما، سرب مضرات زیادی برای سلامتی انسان و محیط زیست دارد:
اثرات زیستی: سرب به سیستم عصبی انسان، به ویژه در کودکان، آسیب میرساند.
آلودگی هوا: سرب موجود در بنزین به ذرات معلق در هوا تبدیل میشود و باعث مشکلات تنفسی و سایر مشکلات جسمی میشود.
آلودگی خاک و آب: سرب موجود در بنزین به خاک و آب نفوذ میکند و به محیط زیست آسیب میرساند و تمام موجودات زنده غیر از انسان را هم تحت تاثیرات منفی قرار میدهد.
با حذف سرب از بنزین، شاهد کاهش قابل توجهی در اثرات مضر آن بر سلامتی انسان و محیط زیست بودهایم.
آیا از صدای موتور میتوان به کیفیت بنزین پی برد؟
تشخیص کیفیت بنزین فقط با صدای کار کردن موتور و بالا و پایین رفتن پیستونها دشوار است و بیشتر میتواند بر پایه حدس و احتمال پیش برود. با این حال، برخی از علائم میتواند نشاندهنده کیفیت پایین بنزین باشد:
صدایناک یا ریپ زدن خودرو: صدایناک (کوبش در موتور) ممکن است نشاندهنده پیش اشتعال، خودسوزی و کیفیت پایین بنزین باشد.
کاهش قدرت و شتاب: اولین تاثیری که پایین بودن کیفیت بنزین روی خودروی شما میگذارد این است که قدرت و شتاب نهایی موتور را کم میکند و بیشترین حد شتاب و قدرت را به شما نمیدهد.
افزایش مصرف سوخت: بنزین بیکیفیت باعث افزایش مصرف سوخت میشود. وقتی که بنزین پیش از زمان درست در پیستون منفجر میشود، سیستم سوخترسانی، احتراق و نحوه کار موتور را دچار اختلال میکند و مصرف سوخت را افزایش میدهد.
روشن شدن چراغ چک موتور: روشن شدن چراغ چک موتور ممکن است نشاندهنده مشکلات مختلفی، از جمله کیفیت پایین بنزین باشد. اگر میخواهید بدانید روشن شدن چراغ چک چه عوامل دیگری دارد، به مطلب علت روشن شدن چراغ چک خودرو مراجعه کنید.
مکملهای سوخت یا اکتان بوستر چیست و آیا جای بنزین سوپر را میگیرد و برای چه خودروهایی لازم است؟
مکملهای سوخت، موادی هستند که به بنزین اضافه میکنید تا عملکرد آن را بهبود ببخشند.
انواع مختلفی از مکملهای سوخت وجود دارد، از جمله:
اکتان بوستر: اکتان بوستر عدد اکتان بنزین را افزایش میدهد و از پدیدهناک (کوبش در موتور) جلوگیری میکند. در واقع، استفاده از اکتان بوستر تا حد میتواند بنزین معمولی را به بنزین سوپر نزدیک کند و اکتان آن را بالا ببرد.
شویندههای انژکتور: شویندههای انژکتور، رسوبات داخل انژکتورها را تمیز میکنند و به بهبود عملکرد موتور کمک میکنند.
افزایشدهنده قدرت: افزایش دهندههای قدرت، با افزایش راندمان احتراق، قدرت و شتاب موتور را افزایش میدهند.
مکملهای سوخت و اکتان بوسترها میتوانند در برخی موارد مفید باشند، اما جایگزین بنزین سوپر نیستند. البته استفاده از مکملهای سوخت به طور مداوم برای خودروهای تولید داخل به موتور خودرو آسیب میرساند.
فرض کنید در منطقهای زندگی میکنید که به بنزین سوپر دسترسی ندارید و خودروی شما به بنزین با اکتان بالا نیاز دارد. در این شرایط، استفاده از اکتان بوستر میتواند راه حلی موقتی برای جلوگیری ازناک و آسیب به موتور باشد.
بهترین موارد استفاده از اکتان بوستر
در مناطقی که بنزین سوپر در دسترس نیست.
برای خودروهای خارجی با موتورهای حساس و به همراه توربو شارژ.
برای خودروهایی که به طور مداوم در شرایط سخت مورد استفاده قرار میگیرند، مانند رانندگی در سربالایی یا با بار سنگین.
نکته: قبل از استفاده از هر نوع مکمل سوختی، دفترچه راهنمای خودرو خود را مطالعه کنید و با یک مکانیک مشورت کنید.
مکمل سوخت یا اکتان در جایگاههای سوخت کشور
متاسفانه اخیرا در برخی از جایگاههای سوخت کشور، برخی از متصدیها، بدون گرفتن تاییده از شما، اکتان بوستر یا مکمل سوخت را به بهانههای مختلف مانند هوا گرفتن باک خودرو، بالا بودن دمای باک، پایین بودن کیفیت بنزین، نیمسوز شدن پمپ بنزین و بسیاری از موارد دیگر داخل باک خودروی شما میریزند و هزینه آن را با شما حساب میکنند.
توصیه میکنیم به تا حد ممکن از خرید اکتان بوسترها در پمپ بنزینها خودداری کنید چون در بسیاری از موارد، اکتان بوستر دقیقا مشابه محصول اصلی اما ولی تقلبی و بیکیفیت است و قیمت بیشتری هم نسبت به فروشگاهها دارد.
به طور خلاصه، استفاده از اکتان بوسترهای باکیفیت خارجی در کنار بنزین سوپر برای خودروهای خارجی جدیدِ حساس به بنزین بیکیفیت لازم و ضروری است اما برای خودروهای داخلی یا خودروهای خارجی قدیمی نیاز نیست. در نتیجه، استفاده از اکتان بوستر در خودروهای ایرانی یا قدیمی، نه تنها باعث افزایش هزینههای شما میشود، بلکه ممکن است به موتور خودروی شما آسیب بزند.
برای خودروهای حساس و جدیدِ آلمانی، ایتالیایی، چینی و… حتما از بنزین سوپر استفاده کنید و با توجه به توصیه مکانیک و متخصص، از اکتان بوستر هم استفاده کنید تا موتور خودرو با مشکل مواجه نشود.
پیدا کردن بنزین سوپر در تهران و ایران
همان طور که گفتیم، با توجه به کاهش تولید و واردات بنزین سوپر، پیدا کردن این نوع از سوخت در تهران و سایر شهرهای کشور کار آسانی نیست و به شرایطی کاملا تصادفی بستگی دارد؛ یعنی برخی از جایگاههای سوخت کشور فقط در ساعات مشخصی که معمولا هم منظم نیست، بنزین سوپر دارند.